کدام دست برای پوشیدن انگشتر عقیق مناسب است ؟
آنچه که از روایات اسلامی و بررسی سیره زندگی پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) به دست میآید، این است که همه ایشان انگشتر عقیق را در دست راست خود میکردند و توصیه زیادی داشتند که پیروان ایشان هم همین کار را انجام دهند. به طوری که یکی از علائم شیعه بودن، در دست راست کردن انگشتر بود. در حدیثی از امام رضا(ع) نقل شده است که: پیامبر خدا(ص)، امیرالمؤمنین(ع) و دیگر امامان معصوم(ع)، همواره انگشتر را در دست راست میکردند. از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است: «حضرت جبرئیل به پیامبر(ص) گفت: هرکه انگشتر در دست راست کند و غرضش سنّت و متابعت تو باشد و ببینم او را که در قیامت متحیر مانده است، دستش بگیرم و به تو و به امیرالمؤمنین برسانم».
شواهد تاریخی زیادی وجود دارد که نشان میدهد دشمنان اهل بیت(ع) تعمداً انگشتر را در دست چپ خود میکردند تا سنت پیامبر(ص) را زیر پا گذاشته و با مظاهر شیعهگری مبارزه کنند. به همین دلیل پوشیدن انگشتر در دست راست یکی از نشانههای شیعه بودن است. گفته میشود معاویه اولین کسی بود که در مخالفت با حضرت علی(ع) و ایجاد یک بدعت، انگشتر را در دست چپ خود کرد.
در تاریخ آمده است که عمرو عاص بعد از جنگ صفین و در ماجرای حکمیت، انگشتر خود را از دست راست خود درآورد و گفت: «ای مردم! من علی بن ابیطالب را از خلافت خلع کردم، همانگونه که این انگشتری را از دست راستم در آوردم و همانگونه که این انگشتر را در دست چپ میکنم، معاویه را به خلافت برمیگزینم». از آن به بعد، همه پیروان معاویه انگشتر را به دست چپ خود میکردند.
در حدیثی از سلمان فارسی که از یاران و صحابه بسیار نزدیک پیامبر(ص) بود، نقل شده است که: «حضرت رسول(ص) به على(ع) فرمود: اى على، انگشتر را در دست راست كن تا از مقرّبان باشى. حضرت على(ع) عرض كردند: اى رسول خدا، مقرّبان كیانند؟ فرمود: جبرئیل و میكائیل. على(ع) پرسید: چه انگشترى در دست كنم؟ فرمود: عقیق سرخ، زیرا عقیق سرخ بر یگانگى خدا و پیامبرى من و امامت و وصایت تو و امامت یازده فرزند از تو و استحقاق دوستان تو به بهشت و اختصاص جنّت الفردوس به شیعیان تو اقرار كرده است».
کدام انگشت برای پوشیدن انگشتر عقیق مناسب است؟
یکی دیگر از آداب استفاده از انگشتر عقیق، پوشیدن آن در انگشت مناسب است. در روایات اسلامی، به پوشیدن انگشتر عقیق و به طور کلی هر انگشتر دیگری در انگشت کوچک و انگشت پهلوی آن توصیه شده و از استفاده از انگشتر در انگشت وسط و سبابه نهی شده است. از رسول خدا(ص) نقل شده است که در توصیهای به حضرت علی (ع)، فرمودند: یا علی! انگشتر در دو انگشت سبابه و انگشت وسطی مکن، زیرا این روش قوم لوط بود و انگشت کوچک را از انگشتر خالی مگذار. از امام صادق علیه السلام روایت شده است كه فرمود: «انگشتر را به بند پایین انگشت برسانید». در روایات آمده است که انگشتر به سر انگشتان كردن از كارهاى قوم لوط است.
رکاب انگشتر عقیق از چه جنسی باشد؟
در اسلام، رکاب انگشتر عقیق مردانه نباید از جنس طلا باشد زیرا طلا برای مردان حرام و مختص زنان است. بهترین جنس برای رکاب انگشتر عقیق مردان، نقره است. از امام صادق علیهالسلام نقل شده است که انگشتر رسول خدا(ص) از جنس نقره بود. در چند حدیث معتبر آورده شده است که پیامبر(ص)، حضرت علی(ع) را از پوشیدن انگشتر طلا منع کردهاند و فرمودهاند: یا علی! انگشتر طلا در دست مکن که آن زینت تو است در آخرت.
انگشتر آهن، برنج و فولاد در اسلام هم برای مردان و هم زنان مكروه است. در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است که: «حضرت رسول اکرم(ص) فرمودهاند به غیر از نقره، انگشتری به دست نکنید؛ دستی که در آن انگشتر آهن باشد، پاک نگردد». در حدیثی از حضرت علی(ع) نقل شده است: «پاك نکند خدا دستی را که در آن انگشتر آهن باشد» و در حدیث معتبر دیگر از پیامبر(ص) آورده شده است: «نماز نکند مرد در انگشتر آهن و نهی فرمود از انگشتر برنج در دست کردن».
دیگر آداب استفاده از انگشتر عقیق
غیر از سه مورد فوق، آداب استفاده از انگشتر عقیق جنبههای دیگری هم دارد که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
- مستحب است که انگشتر عقیق در دست راست پوشیده شود؛ اما اگر کسی تمایل داشت که علاوه بر دست راست در دست چپ هم انگشتر بپوشد و بر روی نگین انگشترش آیه قرآن یا اسماء جلاله یا اسم اهل بیت(ع) حک شده بود، هنگام شستن دستها و به خصوص هنگام استنجاء باید آن را از دست بیرون آورد؛ زیرا نجس شدن چنین انگشتری سبب معصیت و گناه میشود. در روایتی از حضرت علی(ع) آورده شده است که: «هر کس بر روی انگشترش اسم خدا نوشته باشد باید آن را از دستی که با آن دست در بیت الخلاء طهارت میگیرد، بیرون آورد».
- اگرچه پوشیدن انگشتر در دست راست بسیار توصیه و سفارش شده و از نشانههای پیروی از اهل بیت(ع) است اما در حدیثى معتبر از امام رضا(ع) آمده است که فرمودند: «اگر بخواهى انگشتر را در دست راست كن و اگر دوست دارى در دست چپ، تفاوتى ندارد». بعضی این سخن را دلیل بر تقیه عنوان کردهاند.